บทที่ 6

จงเห็น, ที่ว่างอันไร้ขอบเขตก็เป็นดั่งเช่นข้าพเจ้า โลกแห่งมายา (ปรากฏการณ์) เปรียบเช่นภาชนะอันหนึ่ง (ที่ว่างในภาชนะและที่ว่างอนันต์นั้นคือสิ่งเดียวกัน ทั้งสองสิ่งนั้นแท้จริงคืออาตมัน)

นี่คือความรู้ ดังนั้นไม่มีสิ่งใดที่ต้องปล่อยวาง, ยอมรับ หรือทำลาย

(เมื่อรู้ในสิ่งนี้แล้วก็มีเพียงอาตมัน, คำถามต่างๆ ในการปล่อยวาง การยอมรับ การทำลาย และอื่นๆ จึงไม่เกิดขึ้นอีก)

(ความรู้ : ในโศลกนี้ อัษฏาวกระ กล่าวในมุมมองที่สูงขึ้น ในบทก่อนนี้ อัษฏาวกระได้กล่าวถึง “มายา” ที่เกิดจากความต้องการ และวิธีการก้าวข้ามจิตสำนึกแห่งการเปรียบเทียบ [relative consciousness] เพื่อเข้าสู่ภาวะสมบูรณ์ แต่จะเห็นได้ว่าแม้ในสภาวะนี้ “มายา” ก็ยังพยายามก่อตัวขึ้นจากร่องรอยของอวิชชาที่เหลืออยู่ ; อาตมันบริสุทธิ์นั้นไม่มีพันธะไม่ว่าในเวลาใดๆ ; นี่คือการกล่าวในทัศนะ (มุมมอง) ที่สูงกว่าซึ่ง จักรวาล (มายา) และการตระหนักรู้  [consciousness] ไม่มีพันธะต่อกันแล้ว และจะไม่มีพันธะต่อกันอีกอย่างแน่นอน ดังนั้น จึงต้องก้าวข้ามไปให้ได้ ; จึงกล่าวได้ว่า เมื่อมองในทัศนะที่สูงกว่าพบว่า จักรวาลได้เปิดเผยตัวตนที่แท้จริงออกมาให้เห็น ว่าเป็นสิ่งเดียวกันนั่นคือ “อาตมัน” ของตัวมันเอง ตอนนี้ทั้งหมดทั้งมวลล้วนเป็น “อาตมัน” ดังเช่น ศรีรามกฤษณะ [Sri Ramakrishna] กล่าวว่า : จนกว่าที่เราจะไปถึงหลังคา เราจะแย้งว่าบันไดเป็นบางสิ่งที่ไม่ใช่หลังคา, แต่เมื่อเราไปถึงหลังคาแล้ว เราจึงพบว่า บันไดและหลังคานั้นทำจากวัสดุที่เหมือนกัน)

(สิ่งที่ต้องปล่อยวาง ในที่นี้หมายถึง ปรากฏการณ์ของโลกมายา)

(ยอมรับ ในที่นี้หมายถึง เมื่อเรามิได้ยึดติดกับโลกมายา)

(ทำลาย ในที่นี้หมายถึง เมื่อเราไม่ต้องการคัดค้านสิ่งใดนอกเหนือไปจาก “อาตมัน”)